Η Περσική λογοτεχνία (περσικά : ادبیات فارسی, romanized: Adabiyâte fârsi) περιλαμβάνει τις προφορικές συνθέσεις και τα γραπτά κείμενα στην περσική γλώσσα. Θεωρείται μια από τις παλιότερες λογοτεχνίες του κόσμου και εκτείνεται σε μια περίοδο δυόμισι χιλιετιών.
Οι πηγές της βρίσκονται στην περιοχή του ευρύτερου Ιράν, όπως στο σημερινό Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, ο Καύκασος, η Τουρκία, περιοχές της νότιας Ασίας και της Κεντρικής Ασίας (όπως το Τατζικιστάν) όπου η περσική ήταν είτε η μητρική είτε η επίσημη γλώσσα. Για παράδειγμα ο Ρούμι, ένας από τους πιο αγαπημένους Πέρσες ποιητές, που γεννήθηκε στο Μπαλκ (σύγχρονο Αφγανιστάν) ή στο Ουάκς (σύγχρονο Τατζικιστάν), έγραψε στην περσική γλώσσα και έζησε στην Κόνια (σημερινή Τουρκία) που εκείνη την εποχή ήταν η πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην Ανατολία.
Οι Γαζναβίδες κατέλαβαν μεγάλες εδαφικές εκτάσεις και αρκετές περιοχές στην ανατολική και κεντρική Ασία και υιοθέτησαν τα περσικά ως γλώσσα της βασιλικής αυλής. Επομένως υφίσταται περσική λογοτεχνία από το Ιράν, την Μεσοποταμία, το Αζερμπαϊτζάν, την περιοχή του ευρύτερου Καυκάσου, την Τουρκία, το Πακιστάν, το Μπακλαντές, την Ινδία, το Τατζικιστάν και άλλα μέρη της κεντρικής Ασίας.
Δεν είναι όλη η περσική λογοτεχνία γραμμένη στην περσική γλώσσα καθώς ορισμένοι θεωρούν ότι συμπεριλαμβάνονται και έργα που γράφτηκαν από Πέρσες ή Ιρανούς σε άλλες γλώσσες, όπως τα ελληνικά και τα αραβικά. Ταυτόχρονα δεν γράφεται όλη η περσική λογοτεχνία από Πέρσες ή Ιρανούς καθώς Τούρκοι, Καυκάσιοι και Ινδοί ποιητές και συγγραφείς έχουν επίσης χρησιμοποιήσει την περσική γλώσσα.
Περιγράφεται ως μια από τις σπουδαιότερες λογοτεχνίες της ανθρωπότητας ενώ ο Γκαίτε εκτιμά ότι είναι ένας από τους τέσσερις κύριους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η περσική λογοτεχνία έχει τις ρίζες της σε επιζώντα έργα της μέσης περσικής και της παλαιάς περσικής εποχής. Αυτή η τελευταία χρονολογείται από το 522 πΧ, ημερομηνία ανακάλυψης της αχαιμενιδικής επιγραφής.
Το μεγαλύτερο μέρος της επιζώσας περσικής λογοτεχνίας, ωστόσο, προέρχεται από την εποχή αμέσως μετά την μουσουλμανική κατάκτηση της Περσίας το 650 μΧ. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Αββασίδες (750 μΧ), οι Ιρανοί έγιναν γραμματείς και γραφειοκράτες του ισλαμικού χαλιφάτου και επίσης συγγραφείς και ποιητές του. Η λογοτεχνία στην νεότερη περσική γλώσσα ήκμασε στις περιοχές Χορασάν και Υπερωξιανή εξαιτίας πολιτικών αιτιών καθώς εκεί αναπτύχθηκαν οι πρώτες ιρανικές δυναστείες του μετα-ισλαμικού Ιράν, όπως οι Ταχίριοι και οι Σαμανίδες.
Πέρσες ποιητές όπως οι Σααντί, Χαφίζ, Αττάρ, Νεζάμι, Ρούμι, Φερντοουζί και Ομάν Χαγιάμ είναι γνωστοί και στον δυτικό κόσμο και έχουν επηρεάσει την λογοτεχνία πολλών χωρών.
Ο Ναντέρ Εμπραχιμί Κατζάρ Κερμανί, γνωστός ως Ναντέρ Εμπραχιμί, ήταν Ιρανός συγγραφέας, σεναριογράφος, φωτογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, τραγουδοποιός και ένας εξαιρετικός σύγχρονος μυθιστοριογράφος καθώς επίσης και μεταφραστής παιδικών βιβλίων. Γεννήθηκε το 1936 στην Τεχεράνη. Τελείωσε το γυμνάσιο του στο Νταρ ουλ-Φουνούν[1] και αργότερα μπήκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου, την οποία εγκατέλειψε λίγο αργότερα. Στη συνέχεια…
Ο Μπαχράμ Μπεϊζαί είναι Ιρανός ερευνητής, συγγραφέας και σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1938, στην Τεχεράνη. Ο πατέρας του ήταν ποιητής από το Αράν, μια πόλη του Ισφαχάν. Ο Μπαχράμ Μπεϊζαί συνήθιζε να τρέχει φεύγοντας από το σχολείο του, στο οποίο πήγαινε από το 1955 έως το 1958, για να πάει στον κινηματογράφο. Είχε πολλές…
Ο Μουχαμμάντ Αλί ιμπν Αμπί Τάλιμπ, (γεν. 1692 – π. 1766) γνωστός και ως Χαζίν Λαχιτζί, ήταν γνωστός Σιίτης ποιητής, ιστορικός και λόγιος του 18ου αιώνα. Θεωρείται ως ένας από τους τελευταίους ποιητές που έγραφε χρησιμοποιώντας το ποιητικό ύφος Χίντι. Εκτός από τη συλλογή ποιημάτων του, έγραψε έργα στους τομείς της ισλαμικής φιλοσοφίας, καλάμ (κλάδος της ισλαμικής θεολογίας που ασχολείται…
Ο Haj Qorban Soleiman (11 Απριλίου 1920 – 20 Ιανουαρίου 2008) ήταν διάσημος Ιρανός ντοταρίστας (μουσικό όργανο ντοτάρ) και τραγουδιστής. Ο Soleimani γεννήθηκε το 1920 στο χωριό Aliabad στο βόρειο τμήμα του Qouchan στο βορειοανατολικό Ιράν. Ο πατέρας του, Karbalaii Ramezan, ένας καταξιωμένος μουσικός του δίδαξε το ντόταρ από νεαρή ηλικία. Μετά το θάνατο…
Γεννημένος στην Τεχεράνη στις 12 Ιουνίου 1940, ο Αμπάς Κιαροσταμί ήταν ένας διάσημος και διεθνώς γνωστός Ιρανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, φωτογράφος, παραγωγός ταινιών, ποιητής και ζωγράφος. Θεωρούνταν παραγωγός ταινιών με επιρροή και τα έργα του είχαν χαιρετιστεί από διεθνείς κινηματογραφικούς κριτικούς, κριτές, σκηνοθέτες ταινιών και πολιτιστικά και καλλιτεχνικά ιδρύματα. Αν και η πρώτη του καλλιτεχνική εμπειρία…
Γεννημένος στην πόλη Ρέι της Επαρχίας της Τεχεράνης στις 23 Σεπτεμβρίου 1947 μ.Χ. και γνωστός με το όνομα “Seyyed Shahidan-e Ahl-e Ghalam”, ο Σεγιέντ Μορτεζά Αβινί ήταν σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ και δημοσιογράφος στον τομέα του πολιτισμού. Η σειρά των ντοκιμαντέρ του για τον επιβαλλόμενο πόλεμο στο Ιράν είναι ευρέως γνωστή ως «Ravayat-e Fath». Ο Αβινί ολοκλήρωσε…
Η Narges Abyar γεννήθηκε στις 8 Αυγούστου 1970 και είναι πτυχιούχος Περσικής φιλολογίας. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει πέντε δραματικές ταινίες. Η πρόσφατη ταινία της ονομάζεται Pinto. Έχει κάνει επίσης αρκετά ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους από το 2005. Η πρώτη της εμπειρία ήταν μια ταινία μυθοπλασίας με τίτλο “The Kind Dead-End”. Συνέχισε τη σκηνοθετική της…
