Ο Μουχαμμάντ ιμπν Μουσά αλ-Χαριζμί, ο διάσημος μαθηματικός, αστρονόμος, γεωγράφος και ιστορικός, γεννήθηκε το 806 μ.Χ. Δεν υπάρχουν πληροφορίες σε ιστορικά κείμενα για την παιδική του ηλικία και την εφηβεία του, ούτε για το πότε ο ίδιος και η οικογένειά του έφθασαν στη Βαγδάτη. Η εποχή στην οποία έζησε ήταν γνωστή ως ισλαμική χρυσή εποχή, μια περίοδος πολιτιστικής, οικονομικής και επιστημονικής άνθησης στην ιστορία του Ισλάμ, το κέντρο της οποίας ήταν το Ιράν, και ήταν η εποχή που ο Χαρούν αλ-Ρασίντ ή ο Αλ-Μαμούν κυβέρνησε το Ανατολικό Χαλιφάτο (Το κυβερνητικό κέντρο του δυτικού Χαλιφάτου ήταν το Αλ- Άνταλους στην Ισπανία, όπου οι Ομαγιάδες ήταν οι ηγεμόνες).
Στη Βαγδάτη, το ιατρικό έργο βρισκόταν στα χέρια Εβραίων και Χριστιανών ενώ το γραφείο και το δικαστήριο ήταν στα χέρια Ιρανών. Μελετητές από όλο τον κόσμο συνήθιζαν να φέρνουν βιβλία γνώσης και σοφίας στο Μπάιτ αλ-Χίκμα (Οίκος της Σοφίας), το οποίο ήταν μια ακαδημία και άρχισε να εργάζεται την εποχή του Χαρούν αλ-Ρασίντ και επεκτάθηκε αμέτρητα κατά την εποχή του γιου του Μαμούν ο οποίος έζησε την ίδια εποχή με τον Χαριζμί.
Η πρώτη του εργασία στη Βαγδάτη ήταν η παραγωγή ημιτονοειδών πινάκων σχετικά με τα επιτεύγματα του Πτολεμαίου και των Ινδών επιστημόνων. Τα μελέτησε και τα συνέκρινε, ώστε οι πίνακές του να είναι πολύ πιο ακριβείς από τους δικούς τους και των Ελλήνων.
Τα γραπτά του στην αστρονομία και τη γεωγραφία επηρέασαν σημαντικά τις επόμενες επιστημονικές έρευνες. Για παράδειγμα, ο Μασλαμά αλ-Ματζριτί[1] συνέταξε νέους αστρονομικούς υπολογισμούς και πίνακες σχετικά με τα αστρονομικά και αστρολογικά δεδομένα του Χαριζμί και είναι οι πίνακες του Αλ-Ματζριτί εκείνοι που υπήρξαν οι κύριοι πόροι για την έρευνα των δυτικοευρωπαίων αστρολόγων.
Το “Κιτάμπ Σουράτ αλ-Αρντ” (Βιβλίο της Περιγραφής της Γης) πρέπει να θεωρηθεί ως το πρώτο επιστημονικό έργο στη νέα ακμάζουσα περίοδο της γεωγραφίας. Επηρεασμένος από τον ιρανικό πολιτισμό, ο Χαριζμί είχε την τάση να κατηγοριοποιεί όλες τις χώρες σε επτά. Το βιβλίο του, “Κιτάμπ αλ-μουχτάσαρ φι χισάμπ αλ-τζαμπρ γουαλ-μουκαμπάλα” (The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing)[2], είναι ένα θαυμάσιο έργο στην ιστορία των μαθηματικών και ένας πόρος στις ιρανικές μαθηματικές έρευνες με πρακτική προσέγγιση κατά τη σημαντική περίοδο της εξέλιξης των μαθηματικών. Αργότερα, το βιβλίο μεταφράστηκε στα λατινικά και ήταν το μοναδικό εγχειρίδιο μαθηματικών στη Δυτική Ευρώπη. Το όνομα της άλγεβρας προέρχεται από τον τίτλο αυτού του βιβλίου και ο αλγόριθμος έχει τις ρίζες του στη λατινοποίηση του ονόματος του Χαριζμί. Αυτό είναι ένα προκαταρκτικό βιβλίο, το οποίο στοχεύει να παρέχει στους ανθρώπους ό,τι χρειάζονται συνεχώς για τον υπολογισμό της κληρονομιάς και της θέλησης κ.λπ.
Στην αρχή του βιβλίο, γράφει, «Ήρθα από μια ιδιοτροπία, ήθελα να διευκρινίσω σκοτεινά ζητήματα και να κάνω ευκολότερες τις επιστημονικές δυσκολίες, και έγραψα ένα βιβλίο για τον ορισμό του λογισμού και της άλγεβρας.»
Ο Χαριζμί πέθανε το 854 μ.Χ. στη Βαγδάτη.
[1] Μουσουλμάνος Άραβας ή Βέρβερος αστρονόμος, αλχημιστής, μαθηματικός, οικονομολόγος και λόγιος στην Ισλαμική Ισπανία, που δραστηριοποιήθηκε κατά τη βασιλεία του Αλ-Χακάμ Β’.
[2] Το Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing, γνωστό και ως αλ-Τζαμπρ, είναι μια αραβική μαθηματική πραγματεία για την άλγεβρα που γράφτηκε στη Βαγδάτη γύρω στο 820 από τον Πέρση πολύμαθο Χαριζμί. Ήταν ένα έργο ορόσημο στην ιστορία των μαθηματικών, καθιερώνοντας την άλγεβρα ως ανεξάρτητο επιστημονικό κλάδο.
