Αλί Γκαπού
Το Αλί Γκαπού είναι ένα από τα τέσσερα κύρια κτίρια της πλατείας Ναγκσ-έ Τζαχάν στην πόλη Ισφαχάν, το καθένα τοποθετημένο σε ένα από τα σύνορα που περιβάλλουν την πλατεία. Διαφέρει από τις άλλες τρεις κατασκευές. Το Αλί Γκαπού δεν είναι ούτε τζαμί ούτε η πύλη ενός παζαριού, αντίθετα είναι ένα μεγάλο Ιβάν (όρος στην ισλαμική αρχιτεκτονική ο οποίος αναφέρεται σε μια ορθογώνια αίθουσα ή χώρο όπου η μία πλευρά είναι εντελώς ανοικτή και πλαισιώνεται από ένα θόλο) με κολώνες, από το οποίο ο βασιλιάς των Σαφαβιδών παρατηρούσε και απολάμβανε τους αγώνες πόλο που γίνονταν στην πλατεία Ναγκσ-έ Τζαχάν.
Αυτό το κτίριο κατασκευάστηκε την εποχή του Σαχ Αμπάς των Σαφαβιδών, για να φιλοξενεί τις συναντήσεις που ο Σάχης έκανε με τους υψηλόβαθμους καλεσμένους και ξένους πρεσβευτές.
Σήμερα, για να δει κάποιος το Αλί Γκαπού πρέπει να κατευθυνθεί νότια αφού μπει στην πλατεία, αλλά στην εποχή των Σαφαβιδών το Αλί Γκαπού χρησίμευε ως η Μεγάλη Πύλη προς την πλατεία.
Σήμερα η εικόνα του Αλί Γκαπού αντιπροσωπεύει την ομορφιά και τη χάρη της ανατολικής αισθητικής από τη μια και τα δυτικά εμβλήματα και στοιχεία από την άλλη. Στην αρχή το Αλί Γκαπού δεν χτίστηκε με τη σημερινή του μορφή, το αρχικό κτίριο ήταν μόνο η πύλη εισόδου στα κυβερνητικά γραφεία των Σαφαβιδών και ήταν ένα απλό κτίριο.
Στη διάρκεια διαφόρων εποχών και ειδικά κατά την περίοδο του Σαχ Αμπάς προστέθηκαν διάφοροι όροφοι. Το Ιβάν με κίονες του κτιρίου Αλί Γκαπού είναι η κληρονομιά του Σάχη Αμπάς του Δεύτερου.
Αυτό το κτίριο των σαράντα οκτώ μέτρων αποτελείται από έξι ορόφους που μια στενή και πλακόστρωτη σκάλα τους συνδέει μεταξύ τους. Το ισόγειο αποτελείται από δύο αίθουσες που ήταν αφιερωμένες στις επίσημες και δικαστικές υποθέσεις της κυβέρνησης των Σαφαβιδών.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά σημεία του κτιρίου Αλί Γκαπού είναι η Αίθουσα Μουσικής ή η Αίθουσα Ήχου. Οι τοίχοι αυτού του δωματίου κοσμούνται από μοναδικές εσοχές σε μορφές τεφροδόχων που εκτός από την οπτική τους ομορφιά είχαν τη λειτουργία να απηχούν όμορφα τον ήχο των οργάνων που παίζονταν στην αίθουσα.
Η μεγάλη βεράντα του Αλί Γκαπού είναι χτισμένη στον τρίτο όροφο. Είναι μια μεγάλη βεράντα με δεκαοκτώ κολώνες που κρατούν μια οροφή καλυμμένη με ζωγραφιές σε ξύλο. Στη μέση της βεράντας υπάρχει μια λιμνούλα με νερό η εικόνα της οποίας καθρεφτίζεται στην οροφή, αντανακλώντας έτσι την εικόνα ολόκληρης της πλατείας.
Οι σκάλες του κτιρίου είναι καλυμμένες με πλακάκια και περνώντας από τις σκάλες ο επισκέπτης έχει την αίσθηση ότι περπατά πάνω και μέσα από ένα κομψό χαλί.
Ένα από τα πιο γνωστά έργα τέχνης του Αλί Γκαπού είναι μια ξύλινη πόρτα που λέγεται ότι έχει μεταφερθεί εδώ από το ιερό του Ιμάμη Αλί στην πόλη Νατζάφ του Ιράκ. Το ανάγλυφο στην κορυφή της πόρτας που γράφει «Είμαι η πόλη της γνώσης και ο Αλί είναι η πύλη της» ενισχύει την υπόθεση αυτή.
