Ο Αμπού Σαχλ Μπιτζάν μπιν Ροστάμ Κοχί ήταν Ιρανός μαθηματικός και αστρονόμος από το Ταμπαρστάν της Επαρχίας Μαζανταράν. Η ημερομηνία γέννησής του δεν είναι γνωστή, μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα ότι έζησε στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα και στις αρχές του 5ου αιώνα [έτος Εγίρας, 10ος αιώνας μ.Χ.].
Το επίθετο Κοχί, που αναφέρεται και σε ορισμένες έγκυρες πηγές, σημαίνει “Γκαχεστάν” (Βουνό). Ο τόπος γέννησής του λέγεται ότι ήταν η περιοχή Φαρίμ του Ντοντανγκέ, στην πόλη Σαρί. Αφού έλαβε τις βασικές γνώσεις με βάση τα ενδιαφέροντά του και το ταλέντο που έδειξε σε επιστημονικά πεδία, ο Αμπού Σαχλ Κοχί μαθήτευσε κοντά σε καθηγητές διαφόρων επιστημονικών τεχνικών για να ολοκληρώσει τις σπουδές του μέχρι να φτάσει στη βαθμίδα του καθηγητή.
Όπως οι περισσότεροι λόγιοι του 4ου αιώνα (10ος αιώνας μ.Χ.), μετανάστευσε στη Βαγδάτη για να σπουδάσει επιστήμες και αφού τελείωσε τις σπουδές του πήγε στην πόλη Σιράζ. Εκεί, ο Αμπού Σαχλ έκανε κάποιες εφευρέσεις και μέσω αυτών μπόρεσε να ανιχνεύσει τις κινήσεις των αστεριών με μεγάλη ακρίβεια. Ο Αμπού Ριχάν Μπιρουνί έχει αναφέρει τις παρατηρήσεις του Αμπού Σαχλ Κουχί στην πόλη Σιράζ στο βιβλίο του “Ταχντίντ Ναχαγιάτ αλ- Αμακέν”[1].
Μετά από λίγο καιρό, ο Αμπού Σαχλ έλαβε εντολή να πάει στη Βαγδάτη με εντολή του Σαράφ αλ-Νταουλά Νταϊλαμί, ο οποίος μόλις είχε γίνει ηγεμόνας της Βαγδάτης. Πήρε όλες τις εφευρέσεις του από το Σιράζ στη Βαγδάτη και έχτισε ένα σφαιρικό παρατηρητήριο με εντολή του Σαράφ αλ Νταουλά. Ο Σαράφ αλ-Νταουλά ζήτησε από τους επιστήμονες να παρατηρήσουν τα επτά αστέρια (πλανήτες). Ο Αμπού Σαχλ Κοχί τα παρατήρησε και τα κατέγραψε. Επίσης, είναι από τους πρώτους που υπολόγισαν τον μεσημβρινό. Λέγεται ότι μεταξύ των πολύ σημαντικών ανακαλύψεών του στον τομέα της αστρονομίας είναι η ανακάλυψη του γαλαξία της Ανδρομέδας.
Εκτός από ακριβής και σπουδαίος αστρονόμος, ο Αμπού Σαχλ Κοχί είχε σπουδαίες γνώσεις στα μαθηματικά και ιδιαίτερα στη γεωμετρία. Κάποιοι τον θεωρούν δάσκαλο του Αμπού Αλί Σινά (Αβικέννα). Ο μεγάλος επιστήμονας Νασίρ αλ-Ντιν Τουσί[2] λέει χαρακτηριστικά : «Ο Κοχί έλυσε προβλήματα που ο Αρχιμήδης δεν μπορούσε να λύσει.» Ο Αμπού Σαχλ Κοχί ήταν ο πρώτος εφευρέτης της τέλειας θεωρίας. Το μοιρογνωμόνιο του Τομ είναι ένα εργαλείο για τη σχεδίαση κωνικών τομών όπως κύκλοι, παραβολές, υπερβολές και ευθείες γραμμές.
Τα πολύτιμα έργα του, που υπάρχουν με τη μορφή πολυάριθμων χειρογράφων, έχουν διορθωθεί, μεταφραστεί και μελετηθεί, ωστόσο δυστυχώς κάποια από αυτά έχουν χαθεί.
Το ακριβές έτος του θανάτου του Αμπού Σαχλ δεν είναι γνωστό, ωστόσο, σύμφωνα με ιστορικές και άλλες πηγές πρέπει να απεβίωσε περίπου το 1026 στη Βαγδάτη.
[1] Το Tahdid nihayat al-amakin li-tasḥiḥ masafat al-masakin («Προσδιορισμός των συντεταγμένων των τόπων για τη διόρθωση των αποστάσεων μεταξύ των πόλεων») είναι το αριστούργημα του Αλ Μπιρουνί στη μαθηματική γεωγραφία. Σε αυτό όχι μόνο υπερασπίστηκε το ρόλο των μαθηματικών επιστημών ενάντια στις επιθέσεις θρησκευτικών λογίων που δεν μπορούσαν να κατανοήσουν τη χρησιμότητα των μαθηματικών επιστημών, αλλά εξέθεσε λεπτομερώς όλα όσα έπρεπε να γνωρίζει κανείς για τον προσδιορισμό του γεωγραφικού μήκους και γεωγραφικού πλάτους στην ξηρά.
[2] Ο Νασίρ αλ-Ντιν αλ-Τουσί ή Νασιραντίν Τουσί (Φεβρουάριος 1201 – 26 Ιουνίου 1274), ήταν Πέρσης πολυμαθέστατος λόγιος, αστρονόμος, μαθηματικός, φυσικός φιλόσοφος, θεολόγος, ιατρός και αρχιτέκτονας. Υπήρξε επίσης πολυγραφότατος συγγραφέας, γράφοντας πραγματείες μαθηματικών, μηχανικής, πεζογραφία και μυστικιστικά κείμενα.
