ΜΟΥΣΙΚΗ TOY ΛΟΡΕΣΤΑΝ

Οι Λορ είναι μια από τις αρχαίες φυλές του Ιράν, που κατοικούν στις ορεινές περιοχές του Ζάγκρος. Νότια συνορεύουν με τη φυλή των Μπαχτιαρί, ενώ βόρεια και δυτικά με τις φυλές των Κούρδων και των Λακ αντίστοιχα. Η γειτνίαση αυτή αντικατοπτρίζεται εμφανώς στη τοπική μουσική του Λορεστάν.

Τα αρχαία όργανα της φυλής είναι το “Σορνά” και το “Ντοχόλ”. Παλαιότερα, αυτά τα δύο όργανα κυριαρχούσαν σχεδόν στην μουσική των Λορ και εκτός από το καβάλι των βοσκών, δεν υπήρχε άλλο όργανο στη ζωή της φυλής. Φυσικά, λόγω της γειτνίασης με τους Λακ, το όργανο “Τανμπούρ” συναντάται επίσης σε ορισμένες περιοχές κατοίκησης των Λορ, ωστόσο δεν μπορεί να αποδοθεί γενικά στους Λορ.

Ως αποτέλεσμα της αυξημένης επαφής με τα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα την πρωτεύουσα, εδώ και περίπου έναν αιώνα, το “Καμάντσε” (όργανο) έχει επίσης εισέλθει στον μουσικό χώρο των Λορ και λόγω των ανώτερων δυνατοτήτων του να εκφράσει τα μουσικά χαρακτηριστικά των Λορ, θα μπορούσε σύντομα να επεκτείνει την κυριαρχία του στον μουσικό πολιτισμό της φυλής, με τρόπο ώστε όχι μόνο να μην είναι πλέον ένα ξένο όργανο, αλλά να έχει επίσης βρει τη θέση του ανάμεσα στα άλλα ιρανικά όργανα. Το όνομα “Καμάντσε” πλέον θυμίζει ένα έγχορδο όργανο με σχήμα τρομπέτας και ταυτόχρονα μπορεί να περιγράψει επαρκώς τη μελωδία της μουσικής των Λορ.

Η μουσική του Λορεστάν έχει τα δικά της ιδιαίτερα διαστήματα, δηλαδή δεν είναι μόνο πανομοιότυπη με τις μεγάλες ή μικρές κλίμακες, αλλά παρουσιάζει επίσης μια σημαντική διαφορά από την κλασική ιρανική μουσική. Η ζωή των Λορ είναι γεμάτη κίνηση και δράση, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στην πλήρη ενέργειας μουσική τους. Το πένθος και ο γάμος σε αυτή τη φυλή έχουν τη δική τους ιδιαίτερη και περίτεχνη μουσική. Ο πόλεμος, η ξιφασκία και η ιππασία έχουν επίσης τη δική τους συγκεκριμένη μουσική. Στο Λορεστάν, η μουσική είναι μέρος της ίδιας της ζωής.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥΧΙΣΤΑΝ

Η μουσική και η γλωσσική κουλτούρα των ανθρώπων στο Μπαλουχιστάν έχει την μικρότερη ομοιότητα με την κουλτούρα άλλων ιρανικών φυλών. Η μουσική αυτής της περιοχής έχει μια τάση προς την μουσική ατμόσφαιρα της βόρειας Ινδίας, του Πακιστάν και του νότιου Αφγανιστάν. Η δομή των μουσικών διαστημάτων στο Μπαλουχιστάν διαφέρει εντελώς από τις μεσανατολικές μελωδίες. Ωστόσο, μπορεί να ειπωθεί ότι η μουσική του Μπαλουχιστάν παίζει τον ρόλο μιας γέφυρας σύνδεσης μεταξύ της ινδικής και της ιρανικής μουσικής, καθώς σημάδια και των δύο μουσικών μορφών μπορούν να βρεθούν στη μουσική του Μπαλουχιστάν.

Τα ειδικά όργανα των Μπαλούχ είναι το “Ναλ” (μιας μορφής αυλός), το “Ντοναλ” (μιας μορφής διπλός αυλός), το “Σορούτ” ή “Γκιτσακ” (μιας μορφής έγχορδο όργανο), το “Ντοχολάκ” (μιας μορφής κρουστό όργανο) και το “Τανμποουράκ”. Στο Μπαλουχιστάν, το “Σορνά” είναι γνωστό ως όργανο για πανηγυρισμούς. Επιπλέον, το “Ρομπάμπ”, ένα από τα αρχαιότερα ιρανικά μουσικά όργανα που είχε ξεχαστεί για αρκετούς αιώνες στα κεντρικά τμήματα του Ιράν, εξακολουθεί να είναι κοινό στους Μπαλούχ. Το “Ρομπάμπ” είναι πλέον ένα από τα σημαντικότερα όργανα στην κατοικημένη περιοχή των Μπαλούχ, το οποίο έχει επίσης επεκταθεί σε μεγάλο βαθμό στην Ινδία, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν.

Το “Ντοναλ” των Μπαλούχ είναι ένα από τα λίγα ιρανικά όργανα με διπλό ήχο. Ο ένας αυλός παράγει έναν μόνιμο ήχο υπόκρουσης, ενώ ο δεύτερος παράγει τη μελωδία. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι το σύνολο των αυλών αποτελείται από έναν αρσενικό και έναν θηλυκό αυλό. Ο αρσενικός αυλός μπορεί μόνο να παράγει έναν σόλο ήχο, ενώ καθήκον του θηλυκού αυλού είναι η παραγωγή μελωδιών.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΜΑΖΑΝΤΑΡΑΝ

Η βόρεια λωρίδα του Ιράν, που οριοθετείται από τη μία πλευρά από την Κασπία Θάλασσα και από την άλλη από τα βουνά του Ελβουρζ, απολαμβάνει ένα μεσογειακό κλίμα. Η πάντοτε καταπράσινη ατμόσφαιρα του Μαζανταράν έχει φέρει μια σχεδόν μονοχρωματική μουσική για αυτήν την περιοχή. Τα διαστήματα της μουσικής του Μαζανταράν πλαισιώνονται κυρίως εντός της μουσικής μελωδίας “Σουρ”. Οι άνθρωποι του Μαζανταράν παίζουν, τραγουδούν, χορεύουν και πενθούν στο ίδιο μουσικό πλαίσιο.

Στο Μαζανταράν, επίσης, συναντάμε την παρουσία κοινών ιρανικών οργάνων και οργάνων μοναδικών για αυτόν τον πολιτισμό. Ένα είδος μικρού αυλού με το όνομα “Λάλεβα” είναι ένα από τα αποκλειστικά όργανα του Μαζανταράν. Η ηχηρότητα του “Λάλεβα” είναι τόσο ιδιαίτερη που μετά το άκουσμα, ο συνειδητός ακροατής αναμφίβολα φαντάζεται τον εαυτό του μέσα στο Μαζανταράν.

Το “Ναγκαρέχ” ή “Ντοσάρ Κοτάν” είναι ένα άλλο αποκλειστικό όργανο των ανθρώπων του Μαζανταράν. Το “Ναγκαρέχ” του Μαζανταράν έχει σημαντικές διαφορές από παρόμοια “Ναγκαρέχ” στο Ιράν. Το μέγεθός του είναι μικρό και ο ήχος του είναι υψηλός και θεωρείται το σημαντικότερο κρουστό όργανο στη μουσική του Μαζανταράν.

Σήμερα στο Μαζανταράν, εκτός από τα τοπικά όργανα, μπορούν να βρεθούν και άλλα όργανα που μπορούν επίσης να περιγράψουν αυτόν τον τύπο μουσικής. Το “Καμάντσε” του Μαζανταράν είναι ένα παράδειγμα που φυσικά περιέχει τη ειδική διάλεκτο των ανθρώπων του Μαζανταράν.

Το “Σορνά” με το “Ντο Σαρ Κοτάν” ή το “Ναγκαρέχ” ως συνοδευτικά όργανα είναι παρόντα στις περισσότερες από τις χαρούμενες τελετές των ανθρώπων του Μαζανταράν. Το “Σορνά” είναι στην πραγματικότητα το κοινό όργανο μεταξύ όλων των φυλών στο Ιράν και δεν μπορεί να αποδοθεί σε μια συγκεκριμένη φυλή.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΓKΙΛΑΝ

Η δυτική γειτονική περιοχή του Μαζανταράν ονομάζεται Γκιλάν, με πολύ παρόμοια χαρακτηριστικά με το Μαζανταράν. Και οι δύο περιοχές απολαμβάνουν το μεσογειακό κλίμα και είναι καταπράσινες όλες τις εποχές του χρόνου. Παρά τη μεγάλη διαφορά μεταξύ της γλώσσας και της διαλέκτου των δύο περιοχών, οι διαφορές δεν είναι τόσο μεγάλες όσον αφορά τη μουσική των δύο περιοχών. Στο Γιλάν, όπως και στο Μαζανταράν, οι περισσότερες μελωδίες περιέχονται στα διαστήματα της μουσικής μελωδίας “Σουρ” και τοποθετούνται κυρίως στο “Νταστι”, μια υποομάδα των μουσικών μελωδιών “Σουρ”.

Σε σύγκριση, η Γιλακική μουσική έχει δεχτεί περισσότερες αλλαγές που σχετίζονται με τη σύγχρονη εποχή από άλλες ιρανικές φυλές, με τον τρόπο που σχεδόν δεν υπάρχει αποκλειστικό Γιλακικό όργανο. Η Γιλακική μουσική σήμερα παίζεται κυρίως με ιρανικά αστικά όργανα όπως “Ταρ”, “Σαντούρ”, “Καμάντσε” και “Τονμπάκ”. Το βιολί παίζεται επίσης από τα περισσότερα μουσικά συγκροτήματα του Γιλάν.

Η πτυχή της χαράς και της ενέργειας είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που διαφοροποιούν τη μουσική του Γιλάν από αυτή του Μαζανταράν. Η Γιλακική μουσική, όπως και η μουσική άλλων ιρανικών φυλών, προέρχεται από την ουσία της ζωής των Γιλακών ανθρώπων.

Τα χαρούμενα τραγούδια που τραγουδούν οι Γιλακές γυναίκες στα χωράφια είναι από τα πιο χαρούμενα τραγούδια. Παράλληλα, το “Ταστκομπί” των Γιλακών γυναικών είναι μοναδικό τόσο από τη μουσική γενιά όσο και από τις απόψεις της ηχητικής έλξης.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ

Στη πολιτιστική γεωγραφία του Ιράν, οι Κούρδοι έχουν μια πολύ ιδιαίτερη μουσική. Η ζωή του Κουρδικού λαού είναι πολύ περισσότερο συνυφασμένη με τη μουσική από άλλες ιρανικές φυλές.

Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα στοιχεία της τοπικής μουσικής του Κουρδιστάν έχουν δεχτεί επιθέσεις από τη σύγχρονη ζωή, οι Κουρδοφωνικοί άνθρωποι εξακολουθούν να αγαπούν τη μουσική των προγόνων τους και να τη μουρμουρίζουν σε κάθε δυνατή περίσταση. Στο Κουρδιστάν, όπως και σε άλλα μέρη του Ιράν, το “Σομά” και το “Ντοχόλ” παίζονται συνήθως, ωστόσο αυτή η περιοχή έχει επίσης μερικά ειδικά όργανα. Το “Σεμσάλ” είναι ένα είδος Κουρδικού αυλού που παλιά κατασκευαζόταν από ξύλο και σήμερα κατασκευάζεται από ορείχαλκο. Η ηχηρότητά του είναι ιδιαίτερη για την περιοχή και παίζοντας μόνο του μπορεί να παρασύρει τον συνειδητό ακροατή στην Κουρδική ατμόσφαιρα. Το “Ντοζλέχ” είναι ένα είδος αυλού “Καμισέχ”, το αντίστοιχο του οποίου ονομάζεται “ρεέντ” στο Χορασάν και “Τζοφτί” (διπλός αυλός) στα νότια τμήματα του Ιράν. Ωστόσο, ο ήχος του Ντοζλέχ διακρίνεται σαφώς από τα αντίστοιχα όργανά του και η Κουρδική του ταυτότητα είναι αδιαμφισβήτητη. Το “Ντιβάν” ή “Μπαγκλάμα”, το “Ναρμεχνάι” ή “Μπαλαμπάν” και το “Καμάντσε” είναι μερικά από τα άλλα όργανα στο Κουρδιστάν με τα οποία παίζεται η Κουρδική μουσική. Το “Τονμπάκ”, που κατά βάση είναι ένα ιρανικό αστικό όργανο, είναι το τυπικό συνοδευτικό όργανο για το “Ντοζλέχ” στο Κουρδιστάν. Ο ρυθμός έχει μια κρίσιμη θέση στη Κουρδική μουσική, στο βαθμό που ακόμη και τα τραγούδια βρίσκονται κατά μήκος των παιγμένων ρυθμών από τα κρουστά όργανα. Το “Νταφ” είναι το πιο σημαντικό και απαραίτητο κρουστό όργανο στο Κουρδιστάν και αυτό που παίζεται στην ιρανική αστική μουσική ως “Νταφ” έχει τις ρίζες του σε αυτήν την περιοχή.

Οι Κούρδοι έχουν τα δικά τους ειδικά τραγούδια που είναι σπάνια να βρεθούν σε άλλους πολιτισμούς. Ένα παράδειγμα τέτοιων τραγουδιών είναι το “Χορέχ” που θυμίζει πολύ παλιές μέρες. Το “Σιαχ Τσαμανέχ” είναι ένα άλλο παράδειγμα ευγενικών Κουρδικών τραγουδιών που κάποιοι πιστεύουν ότι χρονολογούνται από 10.000 χρόνια πριν. Όσον αφορά το άκουσμα, το “Σιαχ Τσαμανέχ” είναι πράγματι ευγενές και ταυτόχρονα πρωτόγονο. Ο ήχος του ορτυκιού μπορεί εύκολα να αντιληφθεί μαζί με τα τραγούδια του “Σιαχ Τσαμανέχ”.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΧΟΡΑΣΑΝ

Η σημερινή επαρχία Χορασάν αποτελεί μέρος του μεγαλύτερου Χορασάν των παλαιότερων χρόνων. Η περιοχή από την οποία προέρχεται ο Χακίμ Αμπονάσρ-ε Φαραμπί (διάσημος Ιρανός γιατρός παλαιότερων χρόνων). Διαφορετικές φυλές ζουν σε αυτήν την περιοχή και ως αποτέλεσμα η μουσική της κουλτούρα έχει μεγαλύτερη ποικιλομορφία σε σύγκριση με άλλα μέρη του Ιράν. Σήμερα, τρία διαφορετικά είδη τοπικής μουσικής διακρίνονται εύκολα στο Χορασάν:

• Η μουσική των Περσοφώνων στην Ανατολική Χορασάν με κεντρικό σημείο το Τορμπάτ-ε Τζαμ.
• Η μουσική των Τουρκοφώνων στη Βόρεια Χορασάν με κεντρικό σημείο το Κοτσάν.
• Η μουσική των Κουρδοφώνων στη Βόρεια λωρίδα του Χορασάν γνωστή ως “Κορμάντζ”.

Η ποικιλία των οργάνων στο Χορασάν βασίζεται στην φυλετική του ποικιλομορφία. Όλα τα τοπικά όργανα σε αυτήν την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ανήκουν σε παλαιότερες εποχές και αυτών που εισήχθησαν σε αυτή τη μουσική αργότερα, είναι κατάλληλα ικανά να περιγράψουν τη σημερινή μουσική ποικιλομορφία στο Χορασάν. Μερικά από αυτά τα όργανα, όπως το “Σορνά”, το “Καμάντσε”, το “Ντοχόλ” και ο αυλός, είναι τόσο κοινά που μπορούν να βρεθούν σχεδόν παντού στο Ιράν. Μερικά άλλα όργανα, ωστόσο, ανήκουν αποκλειστικά σε αυτήν την περιοχή ή είναι εντελώς διαφορετικά σε περίπτωση που υπάρχουν σε άλλες περιοχές. Το “Ντοτάρ” και το “Κοσμέχ” είναι μερικά από αυτά τα μουσικά όργανα. Το “Ντοτάρ” του Χορασάν υπάρχει ως μοναδική οντότητα. Ακόμη και το παιχνίδι του Ντοτάρ στα ανατολικά και βόρεια του Χορασάν έχει πολλές διαφορές με τον τρόπο που ακόμη και ένας κοινός ακροατής μπορεί επίσης να παρατηρήσει αυτό το ζήτημα σε λίγο χρόνο.

Ένα από τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα μοναδικά χαρακτηριστικά της μουσικής του Χορασάν είναι η πληθώρα των ακανόνιστων ρυθμών σε αυτήν. Οι πέντε και οι επτά παλμοί έχουν έναν προβάλλοντα ρόλο σε αυτή τη μουσική σε βαθμό που αγνοώντας τους καθιστούν τη μουσική του Χορασάν πολύ ατελή. Τα οργανικά κομμάτια έχουν ζωτική σημασία στη μουσική του Χορασάν και ισότιμα με άλλα μέρη του Ιράν, η ανώδυνη μουσική του Χορασάν είναι επίσης μια εμφανής οντότητα.