Ο Χασάν αλ-Α’ατζαμ Αφζάλ αλ-Ντιν Μπαντίλ ιμπν Αλί Χαγκανί Χαγκαϊ’γκί Σιρβανί γεννήθηκε το 1141 μ.Χ. στην πόλη Ταμπρίζ. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός και η μητέρα του Χαγκανί ήταν αρχικά μια σκλάβα της Νεστοριανής χριστιανικής πίστης που μεταφέρθηκε από τη Ρώμη στο Σιρβάν και είχε ασπαστεί το Ισλάμ. Ο Χαγκανί ήταν Σουνίτης Μουσουλμάνος.
Στην αρχή, ο τίτλος του ήταν Χαγκαϊ’γκί, και αφού υπηρέτησε στον Χαγκάν Ακμπάρ Μανουσέχρ Σιρβανσάχ, υιοθέτησε το ψευδώνυμο Χαγκανί (“βασιλικός”). Ο άλλος τίτλος του ήταν ο Χασάν αλ-Α’ατζαμ (Ο Πέρσης Χασάν) που σύμφωνα με το Μασναβί[1] του, ήταν ο θείος του εκείνος που του έδωσε αυτόν τον τίτλο.
Ο Χαγκανί βρέθηκε στην αυλή του Σιρβανσάχ, του Χαραζμιάν και του Σελτζούκ, καθώς και σε πόλεις στο Ιράκ αλλά και στο Χορασάν, και έγραψε τους εγκωμιαστικούς στίχους για περισσότερους από 20 αυλικούς. Ταξίδεψε στη Μέκκα δύο φορές και εκτός από το “Τουχφάτ αλ-Ιρακαίν” (Δώρο των δύο Ιράκ), έγραψε μερικές ωδές για αυτά τα ταξίδια.
Επισκεπτόμενος το Αλ-Μαντα’ίν, έγραψε το γνωστό “Κασιντά του Ιβάν του Μαντα’ίν”. Ο Χαγκανί μπορεί να αναγνωριστεί από τους στίχους του “Τουχφάτ αλ-Ιρακαίν”[2]. Έγραψε ότι το Μασναβί σε 40 ημέρες και είναι η πρώτη περσική ταξιδιωτική λογοτεχνία με τη μορφή μασναβί. Αν και ο Χαγκανί είναι διάσημος για τους εγκωμιαστικούς του στίχους, είχε ελεύθερη βούληση και ήταν ένας έντιμος, ευγενής και με αρχές άνθρωπος. Έχοντας σχέση με τα έγκριτα δικαστήρια, απέφευγε τις δουλειές που τον εμπόδιζαν από τον πνευματικό κόσμο. Όντας ένας από τους μοναδικούς ποιητές της περσικής λογοτεχνίας, είναι ασύγκριτος στο σεβασμό της φόρμας στην ποίηση. Όσον αφορά τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, δεν μοιάζει με άλλους ποιητές όπως ο Σαναί, ο Αττάρ από τη Νισαπούρ, ή οποιοσδήποτε άλλος που είδε την καλοσύνη σε όλο τον κόσμο. Σε αντίθεση με αυτούς τους ποιητές, ο Χαγκανί πίστευε ότι το σύμπαν είναι κατασκευασμένο από το κακό και την παρακμή. Είχε πολλά παράπονα για τους ανθρώπους και εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την απιστία του κόσμου και των ανθρώπων. Εξαιτίας του χάους μετά τον θάνατο του Σιρβανσάχ το 554 ΑΧ, φυλακίστηκε και παραπονέθηκε για αυτό το γεγονός στα ποιήματά του. Όλες οι προσπάθειές του και τα σκαμπανεβάσματα στη ζωή του αντιπροσωπεύονται εύγλωττα στο Κασιντά που είχε στείλει σε διαφορετικούς ηγεμόνες για να βγάλει κάποια χρήματα σε διάφορες στιγμές. Ένα από τα χαρακτηριστικά του Ντιβάν του είναι η πληθώρα αναφορών και εγγράφων για τη δική του βιογραφία. Ο Χαγκανί πέθανε το 1216 .
[1] Μεγάλο ποίημα σε δίστιχα με ομοιοκαταληξία
[2] Το Tuḥfat al-ʿIrāqayn («Δώρο των δύο Ιράκ»), γνωστό και ως Khatm al-gharāʾib («Σφραγίδα της περιέργειας») είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα του Πέρση ποιητή Χαγκανί. Μετά από δικαστικές δολοπλοκίες, ο Khaqani ξεκίνησε το Χατζ στη Μέκκα το 1156/57, μετά από το οποίο συνέθεσε αυτό το έργο. Αποτελείται από πέντε μέρη και ουσιαστικά αποτελεί περιγραφή των ταξιδιών του ποιητή. Η τελική του έκδοση χρονολογείται από το 1157. Το όνομά του αναφέρεται στις δύο παραδοσιακές περιοχές του Ιράκ, την Άνω Μεσοποταμία (αλ-Τζαζίρα) και την Κάτω Μεσοποταμία (“η Σαουάντ) Το Tuḥfat al-ʿIrāqayn είναι το μόνο μασναβί που γράφτηκε από αυτόν τον ποιητή.
