Φυλακή Αλεξάνδρου (Σχολή Ζιαγιέ)

Η πόλη Γιαζντ βρίσκεται στην καρδιά της ερήμου και είναι το στολίδι της. Είναι επίσης γνωστή ως η πόλη των ανεμόμυλων και των ποδηλάτων. Έχει εγγραφεί στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς και έχει το πιο εκτεταμένο παλιό και ιστορικό πλαίσιο, το οποίο είναι γνωστό ως γειτονιά Φαχαντάν. Μια γειτονιά με πλακόστρωτα και ψαθωτούς τοίχους, με σαββατόβραδα που σκιάζονται από περαστικούς και στενά σοκάκια που σε κάνουν να νιώθεις όμορφα όταν τα περπατάς.

Μέσα σε αυτό το παλιό πλαίσιο, στο δρομάκι μετά τα αχυρένια σοκάκια, υπάρχουν πολλά ιστορικά μνημεία που χρειάζεται μια ολόκληρη μέρα για να τα δεις. Σε αυτό το ιστορικό κέντρο ο επισκέπτης μπορεί να δει το Λουτρό Χαν, τη Χασίνα Φαχαντάν, τον Τάφος των Δώδεκα Ιμάμηδων, την Οικία Λαριχά, το Τζαμί Τζαμέ και τη φυλακή του Αλέξανδρου.

Δίπλα στον τάφο των δώδεκα ιμάμηδων, όπου είναι η Μεγάλη Αίθουσα του Φαχαντάν, υπάρχει ένα πλίνθινο κτίριο, απλό και ακόσμητο, που ονομάζεται Φυλακή Ισκαντάρ (Φυλακή του Αλέξανδρου).

Στις διηγήσεις λέγεται ότι μετά την κατάκτηση του Ιράν από τον Αλέξανδρο, εκείνος έχτισε ένα κάστρο στην πόλη Γιαζντ με ένα τρομερό μπουντρούμι για Ιρανούς και άλλους αιχμαλώτους. Από τότε το μέρος αυτό έγινε γνωστό ως φυλακή του Αλέξανδρου. Κάποιοι άλλοι όμως το αποκαλούν θρύλο και πιστεύουν ότι ο ιδρυτής αυτού του κτιρίου ήταν ο Ζιαουντίν Χοσέϊν Ραζί, ένας από τους γέροντες της πόλης και στενός συγγενής του Σείχη Ρασιντουντίν Φαζλουλλάχ, υπουργού του Ολτζαϊτού (κυβερνήτης της όγδοης δυναστείας των Ιλχανίδων). Άρχισε να το χτίζει τον 13ο αιώνα  και τελικά αυτό το κτίριο ολοκληρώθηκε από τους δύο γιους του Μοτζντουντίν Χασάν και Σαραφουντίν Αλί το 1326 και έγινε γνωστό ως Σχολή Ζιαγιέ.

Κάποιοι πιστεύουν ότι αυτό το κτίριο ήταν ό,τι είχε απομείνει από το σπίτι της οικογένειας Ραζί, το οποίο μετατράπηκε σε σχολείο και αργότερα έγινε ο τάφος αυτής της οικογένειας. Ωστόσο, η ύπαρξη κελιού, παρεκκλησίου, βωμού, τρούλου και μιναρέ υποδηλώνουν έναν τόπο που ήταν και χώρος μελέτης και συζήτησης αλλά και τόπος λατρείας.

Όταν μπείτε στην αυλή αυτού του σχολείου, θα δείτε τρεις βεράντες που βρίσκονται στη νότια, βόρεια και δυτική κατεύθυνση. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό το κτίριο είχε τέσσερις βεράντες υπό την επίδραση της σελτζουκικής αρχιτεκτονικής αλλά η ανατολική του βεράντα κατέρρευσε και εξαφανίστηκε με την πάροδο του χρόνου. Το δυτικό προστώο είναι μεγαλύτερο από τα άλλα δύο προστώα, ο γύψινος βωμός βρίσκεται σε αυτό το προστώο. Η βόρεια βεράντα χρησιμοποιείται περισσότερο τα καλοκαίρια γιατί αυτή η βεράντα είναι κάτω από τον ανεμοφράκτη.

Στο μέσον αυτής της αυλής υπάρχει ένα πηγάδι διαμέτρου δύο μέτρων και βάθους περίπου 5 μέτρων, το οποίο καλύπτεται με σιδερένιο παράθυρο. Αυτό που φαίνεται είναι η απόλυτη μαυρίλα, γι’ αυτό ονομάστηκε μπουντρούμι του Αλέξανδρου. Αυτό το βαθύ πηγάδι είναι στην πραγματικότητα ένα στήριγμα στο οποίο μπορείτε να φτάσετε με 38 χοντρά και λεπτά σκαλοπάτια.

Το σχολείο Ζιαγιέ έχει δύο ψηλούς μιναρέδες και έναν τρούλο ύψους 18 μέτρων, που ήταν ένας από τους εξέχοντες θόλους της εποχής Αταμπακάν. Ένα από τα παλαιότερα μέρη αυτού του αρχαίου κτιρίου είναι ο τρούλος, έχει τετράγωνη κάτοψη με πλευρές 8,8 μέτρα και είναι κτισμένο σε δύο ορόφους. Ο τρούλος και όλα τα εξαρτήματα αυτού του κτιρίου είναι φτιαγμένα από πηλό και λάσπη και σε ορισμένα σημεία χρησιμοποιούνται τούβλα. Για παράδειγμα, υπάρχει μια όμορφη πλινθοδομή γύρω από το στέλεχος του θόλου. Ερευνητές πιστεύουν ότι το εξωτερικό κέλυφος του τρούλου είναι τούβλο. Η ομορφιά αυτού του κτιρίου βρίσκεται στην απλότητά του, στο γεγονός ότι είναι στο χρώμα του χώματος, χωρίς διακόσμηση ή πλακάκια, στη μέση μιας παλιάς γειτονιάς.

Στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχει μια επένδυση από άχυρο στους τοίχους, αλλά δυστυχώς είτε έχει καταστραφεί από το χρόνο είτε από τους τερμίτες.

Γύρω από την οροφή υπάρχει μια επιγραφή σε γαλάζιο χρώμα με το στίχο του Κορανίου Αγιατούλ Κουρσί, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έχει καταστραφεί και έχει απομείνει μόνο ένα μικρό μέρος της. Επίσης, στις καμάρες διακρίνονται επιγραφές σε γαλάζιο χρώμα με φράσεις όπως «Αλ-Χαμντουλλά», «Αλ-Θανά Αλλάχ» και άλλες παρόμοιες, από τις οποίες όμως έχουν απομείνει ελάχιστες. Στο βόρειο και βορειοδυτικό τμήμα του δίθυρου τρούλου υπάρχει ένα όμορφο ξύλινο πλέγμα, που δεν είναι παλιό και προστέθηκε στο κτίριο στη διάρκεια των ανακαινίσεων του 1991.

Η φυλακή του Αλέξανδρου ή Σχολή Ζιαγιέ καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς  του Ιράν το 1967.