Κήπος Ταμπάς Γκολσάν
Ο κήπος Γκολσάν είναι ένας από τους πιο διάσημους και ιστορικούς κήπους του Ιράν που σχετίζονται με την περίοδο Ζαντ και τη δυναστεία των Κατζάρων και βρίσκεται στο Ταμπάς στην επαρχία του Νοτίου Χορασάν. Κατασκευάστηκε από τον Μιρ Χασάν Χαν, τον τρίτο ηγέτη που διορίστηκε από τον Ναντέρ Σαχ Αφσάρ για να διαχειρίζεται τις πόλεις Ταμπάς και Τουν του Χορασάν, στην τελευταία κυβέρνηση του πρίγκιπα των Ζαντ, Λοτφ Αλί Χαν.
Μπορούμε να διαβάσουμε στο κείμενο του κληροδοτήματος που έγραψε ο Μιρ Χασάν Χαν : «Ο κήπος Γκολσάν, η οδός του Κήπου Γκολσάν, η απόσταση μεταξύ της κεντρικής πλατείας της πόλης και της εισόδου του Νταστ-έ Γκαράν είναι ένα κληροδότημα για τους ανθρώπους που έρχονται και φεύγουν».
Το μοντέλο αυτού του κήπου είναι ιρανικό σύμφωνα με το σχέδιο του Τσαχάρ Μπαγκ. Το Τσαχάρ Μπαγκ είναι ένα στυλ κατασκευής ιρανικών κήπων που βασίζονται αρχικά στις αρχαίες δομές του Ιράν, όπως οι πλαγιές των βασιλιάδων, τέσσερις βεράντες και τέσσερις καμάρες.
Ο κήπος έχει περίπου 7 εκτάρια έκταση στην οποία το πλάτος και το μήκος είναι ίδια, ίσα με 260 μέτρα. Επομένως, μπορούμε να παρατηρήσουμε ακριβώς εδώ μια συμμετρική τετραγωνική δομή, ένα ιρανικό Τσαχάρ Μπαγκ.
Η είσοδος είναι μια διώροφη κατασκευή που ανοίγει τόσο στο εσωτερικό του κήπου όσο και στον εξωτερικό δρόμο. Η είσοδος, ή Σαρ Νταρ, ανακατασκευάστηκε αφού καταστράφηκε ολοσχερώς στον σεισμό που έπληξε το Ταμπάς. Έχει ακόμη μια λευκή πρόσοψη που περιλαμβάνει μια αίθουσα, το Ιβάν (όρος στην ισλαμική αρχιτεκτονική ο οποίος αναφέρεται σε μια ορθογώνια αίθουσα ή χώρο όπου η μία πλευρά είναι εντελώς ανοικτή και πλαισιώνεται από ένα θόλο), κολώνες και τα εσωτερικά τούβλα. Στο ίδιο κτίριο βρίσκεται τώρα και το Γεωλογικό Μουσείο της πόλης Ταμπάς.
Ο κήπος περιλαμβάνει δύο κύρια περάσματα που συναντώνται σε μια διασταύρωση στο κέντρο και χωρίζουν ολόκληρο τον χώρο σε τέσσερα διατεταγμένα τμήματα. Υπάρχει μια μεγάλη λίμνη με μήκος 26 μέτρα, πλάτος 6 μέτρα και τρία σιντριβάνια στο σταυροδρόμι αυτό.
Το γαλάζιο χρώμα στην πισίνα με το πράσινο χρώμα από τους αγρούς προσθέτει στην ομορφιά του χώρου. Οι πελεκάνοι και τα υδρόβια πτηνά στο νερό δίνουν επίσης ζωή στον κήπο. Το σύστημα ύδρευσης φέρνει νερό από τις πηγές στα βουνά γύρω από την πόλη Ταμπάς στον κήπο και το διανέμει. Στην ύδρευση αυτού του κήπου χρησιμοποιείται η μέθοδος «αρτεσιανού» πηγαδιού, η οποία δεν απαιτεί ιδιαίτερη δύναμη για να ρέει το νερό. Μετά το πότισμα του κήπου, το νερό αυτό πηγαίνει στο Σαρνταράμπ μέσω του υδάτινου δρόμου που ονομάζεται “Ρίμο” και από εκεί οδηγεί στο δρόμο και την πόλη.
Η χλωρίδα του Κήπου Γκολσάν περιλαμβάνει 2000 φοίνικες, 2500 εσπεριδοειδή και 500 ροδιές. Ο πλάτανος, οι κέδροι και οι ιτιές είναι κατανεμημένα μέσα στο χώρο και προσδίδουν ισορροπία μαζί με το πράσινο του εδάφους και τα λουλούδια όπως κόκκινο τριαντάφυλλο, λευκή πετούνια και άλλα.
