Ο Μιρ Μουχαμάντ Μπακέρ Εστεραμπαντί, ή Αστεραμπαντί, γνωστός και ως Μιρ Νταμάντ, ήταν ένας από τους φιλοσόφους, λογίους, νομικούς και εξέχοντες ηγέτες της Ιμαμίγια επί του Μεγάλου Αμπάς (δυναστεία των Σαφαβιδών). Γεννήθηκε σε οικογένεια λόγιων το 1590, και από την πλευρά της μητέρας του, ήταν απόγονος του Μοχαγκέ Καρακί[1].
Ο Μοχαγκέ προσκλήθηκε στο Ιράν από τον Σάχη Ταχμάσπ για να προωθήσει τους Σιίτες. Καθώς ο πατέρας του ήταν γαμπρός του Μοχαγκέ Καρακί και ήταν τόσο περήφανος για αυτή τη σχέση, ο τίτλος Νταμάντ (γαμπρός στα περσικά) χρησιμοποιήθηκε και για τον Μιρ και όλοι τον γνωρίζουν πλέον με αυτόν τον τίτλο στις μέρες μας.
Ο Μιρ Νταμάντ σπούδασε στην πόλη Γκαζβίν όπου πέρασε την επιστημονική, πολιτική και θρησκευτική του ένδοξη περίοδο. Χάρη στην ευφυΐα και το μεγάλο του ταλέντο, του πήρε τόσο λίγο χρόνο για να ολοκληρώσει τις σπουδές του και πέτυχε υψηλό επίπεδο γνώσεων. Όντας πρόθυμος να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις σπουδές του, ο Μιρ Νταμάντ πήγε στη θεολογική σχολή στην πόλη Μασχάντ. Εκεί, ωφελήθηκε από τους έμπειρους δασκάλους και ήταν γνωστός ως μουτζταχίντ και ειδικός σε διάφορες επιστήμες. Όταν πήγε στο Γκαζβίν και στη συνέχεια στο Ισφαχάν, θεωρήθηκε ως ένας από τους πιο εξέχοντες μουτζταχίντ της εποχής του, σε βαθμό που οι δάσκαλοι και οι φιλόσοφοι του χώρου τον θεωρούσαν ανώτερο και αποδέχονταν την επιστημονική και θρησκευτική του εξουσία. Κατόπιν αιτημάτων των μιμητών του, ιδιαίτερα του καταξιωμένου λόγιου Μουχαμμάντ Ρεζά Τσαλαμπί, δημοσιεύτηκε η θεολογική του πραγματεία με τον τίτλο Νετζάτ-ολ- Εμπάντ και ήταν διαθέσιμη στους μιμητές.
Σε ότι αφορά τις γνώσεις του και τον δυνατό τρόπο σκέψης του, έφτασε στο επίπεδο που οι απόψεις του για τη φετβά[2] ήταν αξιόπιστες. Περιέγραψε τον εαυτό του στο Μασρεγκ-ολ-Ανβάρ : «ήταν μόλις 20, αλλά χάρη στις γνώσεις του, τον θεωρείς μεγαλύτερο». Εκτός από την επιρροή στην υπερβατική θεοσοφία και ορισμένους όψιμους φιλοσόφους, το φιλοσοφικό του σύστημα ως αλ-φαλσάφα αλ-γιαμάνι (Φιλοσοφία της Υεμένης) είναι αναγνωρίσιμο. Μελετώντας την ιστορική διαδικασία των φιλοσοφικών σκέψεων των Μουσουλμάνων, υπήρξαν μερικοί μελετητές των οποίων οι φιλοσοφικές απόψεις έχουν μια λογική δομή. Μεταξύ αυτών ήταν και οι φιλόσοφοι όπως ο Αλ-Φαραμπί, ο Αβικέννας, ο Αβερρόης (Ιμπν Ρουσντ), ο Νασίρ αλ-Ντιν Αλ-Τουσί, ο Σουχραβαρντί, ο Μιρ Νταμάντ και ο Μουλλά Σαντρά. Τα φιλοσοφικά του συστήματα έχουν πολλές ομοιότητες. Φαίνεται ότι ο Αβικέννας ξεκίνησε ένα κίνημα που συνέχισε ο Μιρ Νταμάντ και ο Μουλλά Σαντρά έβαλε τέλος σε αυτό. Έτσι, και οι τρεις τους έκαναν μια καμπή στην ισλαμική φιλοσοφία.
«Όλοι σε λατρεύουμε όταν αρχίσαμε να μιλάμε/ όλοι προσευχόμαστε για σένα όταν ανοίγουμε τα μάτια μας», έτσι τον περιέγραψε ο Μουλλά Σαντρά, ο ξεχωριστός μαθητής του.
Ο Μιρ Νταμάντ έφυγε από αυτή τη ζωή το 1661 ή σύμφωνα με άλλους το 1663 μετά από πολλά χρόνια ερευνών, συγγραφών, διδασκαλίας των μαθητών και παρακολούθησης της πολιτικής σκηνής, σε ένα ταξίδι με τον βασιλιά των Σαφαβίδων για να επισκεφθεί το Αλ-Αταμπάτ Αλ-Αλιγιάτ μεταξύ Καρμπαλά και Νατζάφ, στο Ιράκ.
[1]Ο Καρακί, ένας εξαιρετικός Φακίχ τον 10ο αιώνα έτος Εγίρας (16ος αιώνας), ήταν ο πρώτος που συνεργάστηκε με τους Σαφαβίδες, δημιουργώντας έτσι τη βάση για τη σύγκλιση των ουλαμών και του κράτους στην εποχή των Σαφαβιδών.
[2] Στην ισλαμική πίστη είναι μια μη δεσμευτική αλλά αξιόπιστη νομική άποψη ή διδακτική ερμηνεία που μπορεί να δώσει ένας ειδικευμένος νομικός ή μουφτής, σε θέματα που σχετίζονται με τον ισλαμικό νόμο.
