Ναγκσ-έ Ροστάμ

Το Ναγκσ-έ Ροστάμ είναι ένα σύνολο αρχαίων μνημείων που βρίσκονται στο χωριό Ζανγκί Αμπάντ, ένα από τα περίχωρα της πόλης Μαρβντάστ, στην επαρχία Φαρς. Αυτή η αρχαία και παλιά κληρονομιά βρίσκεται κοντά στην Περσέπολη και περιλαμβάνει μνημεία από τα διαφορετικά βασίλεια του Ελάμ, όπως οι ανάγλυφες τοιχογραφίες του βασιλιά και της βασίλισσας, καθώς και πολλά ανάγλυφα και τοιχογραφίες που σχετίζονται με τους αυτοκράτορες των Αχαιμενιδών και των Σασσανιδών.

Η περιοχή αυτή είναι επίσης γνωστή και με το όνομα “Σε Γκονμπαντάν” (κατά λέξη, τρεις θόλοι) που είναι το όνομα ενός κοντινού βουνού. Ανάμεσα στα αξιοθέατα αυτής της περιοχής, μπορούμε να αναφέρουμε το όρος Χατζιαμπάντ, το όρος Εστάχρ, το Νεφέστ ή το “Ντο Γκονμπαντάν” (κατά λέξη, δύο θόλοι) στα οποία αναφέρονται οι ιστορικές πηγές. Αυτή η ιστορική τοποθεσία ανασκάφηκε από ορισμένους αρχαιολόγους όπως ο Ερνστ Χέρτσφελντ και ο Έριχ Φρίντριχ Σμιντ.

Το Κα’μπα-γιέ Ζαρτόστ ή ο Κύβος του Ζωροάστρη, που ονομάζεται επίσης Μπον Χανάκ, είναι ένας πέτρινος κύβος με μήκος πέντε μέτρα, πλάτος επίσης πέντε μέτρα και ύψος δώδεκα μέτρα και έχει κτιστεί μαζί με μια σκάλα από 30 σκαλοπάτια. Η ιστορία του Μπον Χανάκ χρονολογείται από την εποχή των Αχαιμενιδών και υπάρχουν διάφορες εικασίες για τη χρήση του κτιρίου αυτού. Έχει μια επιτοίχια επιγραφή σε τρεις γραφές Παρθικής και Σασσανιδικής Παχλαβί και ελληνικής γραφής, από τον Σαπούρ I και τον Καρτίρ, τον μεγαλύτερο ιερέα της εποχής.

Ο τάφος του Μεγάλου Δαρείου, του Αχαιμενίδη αυτοκράτορα, είναι μια κρύπτη λαξευμένη στον βράχο του βουνού σε σταυροειδή όψη με τέσσερις κίονες. Η πύλη οδηγεί σε μια αίθουσα με τρία δωμάτια καθένα από τα οποία περιλαμβάνει έναν τάφο. Στην κορυφή της εισόδου απεικονίζεται η μορφή του Δαρείου του Μεγάλου με ένα τόξο στο χέρι και περιτριγυρισμένος από τους συντρόφους του. Τον θρόνο του Δαρείου βαστάζουν είκοσι οκτώ άτομα, που αντιπροσωπεύουν τις είκοσι οκτώ σατραπείες των Αχαιμενιδών.

Δίπλα στον μεγάλο αυτοκράτορα Δαρείο υπάρχει ένας λάκκος με φωτιά με το σύμβολο του “Φραβαχάρι” (ένα από τα πιο γνωστά σύμβολα της Περσίας και του Ζωροαστρισμού)  χαραγμένο στην κορυφή. Ο ήλιος ανατέλλει μπροστά στον βασιλιά. Σε αυτόν τον τάφο είναι γραμμένες δύο επιτοίχιες επιγραφές στην αρχαία περσική, ελαμίτικη και ακκαδική γραφή που λένε : «Ο Αχούρα Μάζντα είναι ένας μεγάλος θεός που δημιούργησε την ευτυχία για τους ανθρώπους. Με τη βοήθεια και την εύνοια του Αχούρα Μάζντα, είμαι ο φίλος και αναζητητής της αλήθειας και ο εχθρός της αναλήθειας… Αυτό που είναι αληθινό είναι η επιθυμία μου», «Είμαι ο Δαρείος ο Βασιλιάς, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς των βασιλιάδων, ο βασιλιάς όλων των χωρών… ο βασιλιάς αυτής της τεράστιας γης…».

Οι τάφοι τριών άλλων βασιλιάδων της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών βρίσκονται επίσης εδώ στο Ναγκσ-έ Ροστάμ. Πρόκειται για τους τάφους του Ξέρξη Α’, του Αρταξέρξη Α’ και του Δαρείου Β’. Όλοι οι τάφοι είναι παρόμοιοι και στέκονται δίπλα στον τάφο του Μεγάλου Δαρείου.

Επτά ανάγλυφες τοιχογραφίες Σασσανιδών αυτοκρατόρων είναι επίσης λαξευμένες στην πέτρα στην πλαγιά του βουνού. Η πρώτη τοιχογραφία είναι από το Ardeshir Babkan, με πλάτος 50 μέτρα και ύψος 4 μέτρα και πάχος 15 εκατοστά. Ο ιδρυτής βασιλιάς της δυναστείας των Σασσανιδών είναι επάνω σε ένα άλογο και παραλαμβάνει το αυτοκρατορικό στέμμα από τον υψηλότερο ιστάμενο ιερέα. Το αριστερό χέρι του βασιλιά είναι ψηλά ώστε να δείχνει σεβασμό προς τον Αχούρα Μάζντα και το βασιλικό στέμμα έχει μια μακριά κορδέλα. Στο στήθος του αλόγου του αυτοκράτορα σε αυτή την τοιχογραφία, υπάρχει μια επιγραφή που λέει : «Αυτός είναι ο Ιππέας των θεών, ο μεγάλος βασιλιάς του Ιράν, από τους τέσσερις θεούς του γιου του Μπαμπάκ».

Στη δεξιά πλευρά του ανάγλυφου της στέψης του Αρταξέρξη, μπορείτε να δείτε το ανάγλυφο του Μπαχράμ Β’ μαζί με οκτώ από τους συντρόφους του. Τα χέρια του βασιλιά είναι τοποθετημένα στη λαβή του σπαθιού και το στέμμα έχει δύο φτερά στις δύο πλευρές.

Το τρίτο ανάγλυφο είναι ορατό κάτω από το μνημείο του Δαρείου Β’ των Αχαιμενιδών και έχει πλάτος περίπου εννέα μέτρα. Σε αυτή την απεικόνιση, μπορείτε να δείτε τον θρίαμβο του Σασσανίδη Μπαχράμ Β’ επί ενός από τους εχθρούς του. Ο εχθρός έχει καταρρεύσει, το δόρυ του έχει σπάσει και ένας από τους συντρόφους του επιτίθεται πίσω από την πλάτη του βασιλιά.

Η ανάγλυφη τοιχογραφία της μάχης του Ορμούζ ΙΙ του αυτοκράτορα των Σασσανιδών βρίσκεται κάτω από τον τάφο του Αχαιμενίδη Αρντεσίρ Α’.

Η πέμπτη απεικόνιση είναι μια ιδιαίτερη τοιχογραφία αφιερωμένη στη νίκη του αυτοκράτορα Σαπούρ I επί του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βαλεριανού. Σε αυτή την τοιχογραφία, ο αυτοκράτορας κάθεται μεγαλοπρεπώς επάνω σε ένα μεγάλο άλογο και φαίνεται να συγχωρεί τον Βαλεριανό ο οποίος είναι γονατιστός. Ο βασιλιάς φορά ένα στέμμα, σκουλαρίκια, μανδύα και παντελόνι.

Στο έκτο ανάγλυφο, κάτω από τον τάφο του Μεγάλου Δαρείου, μπορείτε να δείτε τον Μπαχράμ τον Πέμπτο, ο οποίος ονομάζεται επίσης και Μπαχράμ Γκουρ. Βρίσκεται στο πεδίο της μάχης και έχει ένα δόρυ στο χέρι.

Το έβδομο ανάγλυφο απεικονίζει την τελετή στέψης του Αδούρ Ναρσή της Περσίας που λαμβάνει το στέμμα ή το δαχτυλίδι από την Αναχίτα, τη θεότητα των υδάτων. Ο βασιλιάς των Σασσανιδών έχει φορέσει ένα στενό παλτό, ένα μαργαριταρένιο κολλιέ και τα μαλλιά του είναι ανακατωμένα.