Ναός της φωτιάς Εσπαχού
Οι πυρκαγιές θυμίζουν αρχαία χρόνια και μέχρι σήμερα στέκονται μόνοι τους στην κορυφή των βουνών, στην καρδιά των πεδιάδων. Παρόλο που δεν φωτίζονται πια, η δόξα και η μεγαλοπρέπεια της ιστορίας τους γίνεται αισθητή μέσα από τις καμάρες τους. Ο πυρο ναός Espakhu είναι ένα από τα παλαιότερα κτίρια που υπάρχουν ακόμα ως σήμερα στο Βόρειο Χορασάν.
Με τις αρχαιολογικές ανασκαφές έγινε ευρέως γνωστό ότι ο ναός της φωτιάς Εσπαχού ανήκει στη δυναστεία των Σασσανιδών. Κοντά σε αυτόν τον ναό υπάρχει ένα χωριό που φέρει το ίδιο όνομα. Η λέξη Εσπαχού φαίνεται να είναι μια τροποποιημένη μορφή του Hesp ή του Esp που είναι αρχικά μια λέξη από τη γλώσσα Παχλαβί. Σταδιακά φαίνεται πως μετατράπηκε σε Asb (άλογο).
Κάποιοι πιστεύουν ότι το Εσπαχού είναι εκκλησία και όχι ναός της φωτιάς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν διαθέσιμα έγγραφα ή άλλες ιστορικές πηγές που να αποδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό. Αλλά η κυκλική μορφή του βωμού, το τζάκι, οι τρύπες στην οροφή του θόλου και οι τρύπες που υπήρχαν για την έξοδο του καπνού από το κτίριο είναι όλα ενδείξεις που αποδεικνύουν ότι το Εσπαχού ήταν στην πραγματικότητα ένας ναός της φωτιάς.
Ο εσωτερικός χώρος του ναού έχει τη μορφή τετραγώνου. Υπάρχουν τρεις είσοδοι στη βόρεια, ανατολική και νότια πλευρά. Η βόρεια και νότια είσοδος είναι οι εξωτερικές είσοδοι και οι ανατολικές είσοδοι συνδέουν το κύριο δωμάτιο με τον προαύλιο χώρο. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα σχετικά με αυτή τη δομή είναι τα τυφλά παράθυρα στη βόρεια και νότια πρόσοψη που μοιάζουν πολύ με τα μοντέλα των Αχαιμενιδών.
Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του Εσπαχού είναι συνδυασμοί θρησκευτικών και κυβερνητικών κτιρίων, με έντονα τα χαρακτηριστικά των στοιχείων στυλ των Σασσανιδών. Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική του θέση και τη θρησκευτική του λειτουργία, έχει καθοριστικό ρόλο στις αρχαιολογικές έρευνες της περιοχής. Το Εσπαχού ανακαλύφθηκε το 1975 από μια ομάδα αρχαιολόγων και αργότερα καταχωρήθηκε ως μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Στο παρελθόν, η γη γύρω από αυτόν τον ναό ήταν βιώσιμη και γεμάτη κήπους και χωράφια. Σήμερα όμως απομένουν μόνο λίγοι οπωρόκηποι. Αυτό το πέτρινο κτίριο βρίσκεται εκατόν δεκαπέντε χιλιόμετρα μακριά από το Μποτζνούρντ στο μονοπάτι προς το δάσος Γκολεστάν και απέχει περισσότερα από πενήντα χιλιόμετρα από την πόλη Ασχανέ.
