Φερντοσί

Ο Φερντοσί ήταν Πέρσης ποιητής, γνωστός για το Ιρανικό έπος Σαχναμέ (Βιβλίο των Βασιλέων), στο οποίο αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.

Το Σαχναμέ ολοκληρώθηκε περίπου το 1010 και αποτελείται από περίπου 60.000 δίστιχα με αναφορές στην περσική μυθολογία και την αρχαία ιστορία της Περσίας μέχρι την κατάκτησή της από τους Άραβες.

Πέθανε περίπου το 1020 ΚΕ «φτωχός και πικραμένος από την παραμέληση του βασιλιά» πεπεισμένος ωστόσο πως το έργο του θα διαρκούσε στο πέρασμα των χρόνων. Το ύφος του Σαχναμέ χαρακτηρίζεται για την απλότητα και την ευγλωττία του, στον τρόπο με τον οποίο εκφράζει συναισθήματα και ιδέες, ενώ ο Φερντοσί ξεχωρίζει και για την αριστοτεχνική επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιεί, μεταβάλλοντας τις εκφράσεις του ανάλογα με τον χαρακτήρα για τον οποίο γράφει.

Σαχναμέ είναι περσικό έπος, έργο του Φερντοσί. Η συγγραφή του ξεκίνησε μετά το θάνατο του Πέρση ποιητή Abū Manṣūr Daqīqī, περίπου το 366 -67/976-77 ή το αργότερο μέχρι το 370-1/980 και ολοκληρώθηκε περίπου το 400/1010. Αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση έπος γραμμένο από ένα μόνο ποιητή, με περίπου 60.000 δίστιχα σε ομοιοκαταληξία, τα οποία ακολουθούν το μέτρο mutaqārib της αραβικής προσωδίας.

Σε αντίθεση με άλλα έπη της Δύσης, όπως η Οδύσσεια, η Ιλιάδα και η Αινειάδα, που εστιάζουν σε μια σχετικά μικρή χρονική περίοδο, η αφήγηση του Σαχναμέ ξεχωρίζει για το χρονικό εύρος που καλύπτει, καθώς αφηγείται ολόκληρη την ιστορία της Περσίας, από τους μυθικούς χρόνους μέχρι την κατάκτηση της Σασανικής δυναστείας από τους Άραβες.

Ο ποιητής άρχισε να δουλεύει το «Σαχ-Ναμέ» του σε ηλικία 35 ετών, το 976 μ.Χ.,δηλαδή πριν από του προκατοχου του, του Ντακικί. Κάπου λέει για το υλικό του βιβλίου του: «Τελικά,είχα την καλή τύχη να βρω το σύνολο του υλικού σε παχλαβί γλώσσα στο έργο του Ντανισβάρ Ντεχκάν.»

Το πρώτο επεισόδιο που στιχούργησε ήταν η ιστορία του Ζαχάκ και του Φερειντουύν .Βοηθούμενος ηθικά και οικονομικά από ανθρώπους της υψηλής κοινωνίας και από φίλους εργάστηκε για αρκετές δεκαετίες πάνω στο αριστουργηματικό έργο του, επί το πλείστον στην γενέτειρά του. Για 20-25 χρόνια ο Φερντοσί δεν έδειξε το ποίημα του πουθενά μια και δεν έβρισκε τον κατάληλο χρηματοδότη. Στο μεταξύ, οι Σαμανίδες που κυβερνούσαν μέχρι τότε, υπέστησαν τρομερή ήττα από τον Ιλιγχ-Χάν στην Τρανσοξάνια και από τον Μχμούντ Γκαζνει στο Χορασάν.

Με την πτώση των Σαμανίδων και την άνοδο των Σελτζούκων-Τούρκων το λογοτεχνικό τοπίο του Ιράν άλλαξε. Για την παιδιή εφηβική του ηλικία δεν γνωρίζουμε τίποτα.Υποθέτουμε ότι θα πρέπει να παντρεύτηε πριν τα 28 του χρόνια αφού έχασε το μοναχογίο του, ηλικίας 37 ετών όταν ο ίδιος ήταν 65.

Στο τμήμα του «Σαχ-Ναμέ» που περιγράφει τη ζωή του Χόσρο Παρβίζ, μπορούμε να διαβάσουμε και τους στίχους που αφιερώνει στη μνήμη του παιδιού του:

Μέσα στη δυστυχία μου, άπλωσες τρεμάμενο το χέρι. Γιατί έψαχνες να βρεις νέους ορίζοντες, Διάφορους από αυτούς των φίλων σου; Βρήκες καινούργιος φίλους, ώστε να με ξεχάσεις τόσο γρήγορα; Αυτός ο νέος άντρας, 37 χρονών, κόσμο δεν μπόρεσε να βρει της αρεσκείας του και έφυγε Αφήνοντας εμέ μέσα στη δυστυχία και τον πόνο. Βύθισε την καρδιά μου και τα μάτια μου στο αίμα και πήγε σε κόσμο φωτεινό, Να βρει μια θεση και για μένα, τον πατέρα του. Μετά από τόσα χρόνια,έμεινα δω μονάχος, δίχως φίλους. Ο γιος μου,που χε τα μάτια πάντα ανοιχτά,φοβότανε να μείνει μόνος, για αυτό Και βιάστηκε να φύγει. Τώρα είμαι 65 και κείνος ήταν χρονώ 37. Έφυγε δίχως να ρωτήσει, δίχως να πάρει από μένανε Το γέροντα την άδεια.

Facebook
Twitter
Email