Η Περσική λογοτεχνία (περσικά : ادبیات فارسی, romanized: Adabiyâte fârsi) περιλαμβάνει τις προφορικές συνθέσεις και τα γραπτά κείμενα στην περσική γλώσσα. Θεωρείται μια από τις παλιότερες λογοτεχνίες του κόσμου και εκτείνεται σε μια περίοδο δυόμισι χιλιετιών.
Οι πηγές της βρίσκονται στην περιοχή του ευρύτερου Ιράν, όπως στο σημερινό Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, ο Καύκασος, η Τουρκία, περιοχές της νότιας Ασίας και της Κεντρικής Ασίας (όπως το Τατζικιστάν) όπου η περσική ήταν είτε η μητρική είτε η επίσημη γλώσσα. Για παράδειγμα ο Ρούμι, ένας από τους πιο αγαπημένους Πέρσες ποιητές, που γεννήθηκε στο Μπαλκ (σύγχρονο Αφγανιστάν) ή στο Ουάκς (σύγχρονο Τατζικιστάν), έγραψε στην περσική γλώσσα και έζησε στην Κόνια (σημερινή Τουρκία) που εκείνη την εποχή ήταν η πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην Ανατολία.
Οι Γαζναβίδες κατέλαβαν μεγάλες εδαφικές εκτάσεις και αρκετές περιοχές στην ανατολική και κεντρική Ασία και υιοθέτησαν τα περσικά ως γλώσσα της βασιλικής αυλής. Επομένως υφίσταται περσική λογοτεχνία από το Ιράν, την Μεσοποταμία, το Αζερμπαϊτζάν, την περιοχή του ευρύτερου Καυκάσου, την Τουρκία, το Πακιστάν, το Μπακλαντές, την Ινδία, το Τατζικιστάν και άλλα μέρη της κεντρικής Ασίας.
Δεν είναι όλη η περσική λογοτεχνία γραμμένη στην περσική γλώσσα καθώς ορισμένοι θεωρούν ότι συμπεριλαμβάνονται και έργα που γράφτηκαν από Πέρσες ή Ιρανούς σε άλλες γλώσσες, όπως τα ελληνικά και τα αραβικά. Ταυτόχρονα δεν γράφεται όλη η περσική λογοτεχνία από Πέρσες ή Ιρανούς καθώς Τούρκοι, Καυκάσιοι και Ινδοί ποιητές και συγγραφείς έχουν επίσης χρησιμοποιήσει την περσική γλώσσα.
Περιγράφεται ως μια από τις σπουδαιότερες λογοτεχνίες της ανθρωπότητας ενώ ο Γκαίτε εκτιμά ότι είναι ένας από τους τέσσερις κύριους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η περσική λογοτεχνία έχει τις ρίζες της σε επιζώντα έργα της μέσης περσικής και της παλαιάς περσικής εποχής. Αυτή η τελευταία χρονολογείται από το 522 πΧ, ημερομηνία ανακάλυψης της αχαιμενιδικής επιγραφής.
Το μεγαλύτερο μέρος της επιζώσας περσικής λογοτεχνίας, ωστόσο, προέρχεται από την εποχή αμέσως μετά την μουσουλμανική κατάκτηση της Περσίας το 650 μΧ. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Αββασίδες (750 μΧ), οι Ιρανοί έγιναν γραμματείς και γραφειοκράτες του ισλαμικού χαλιφάτου και επίσης συγγραφείς και ποιητές του. Η λογοτεχνία στην νεότερη περσική γλώσσα ήκμασε στις περιοχές Χορασάν και Υπερωξιανή εξαιτίας πολιτικών αιτιών καθώς εκεί αναπτύχθηκαν οι πρώτες ιρανικές δυναστείες του μετα-ισλαμικού Ιράν, όπως οι Ταχίριοι και οι Σαμανίδες.
Πέρσες ποιητές όπως οι Σααντί, Χαφίζ, Αττάρ, Νεζάμι, Ρούμι, Φερντοουζί και Ομάν Χαγιάμ είναι γνωστοί και στον δυτικό κόσμο και έχουν επηρεάσει την λογοτεχνία πολλών χωρών.
Ο Μουχαμμάντ Ρεζά Λοτφί ήταν μουσικός, συνθέτης, προικισμένος παίκτης των μουσικών οργάνων Ταρ, Σετάρ και Καμαντσέ, ερευνητής και δάσκαλος της παραδοσιακής μουσικής του Ιράν. Γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1946 στην πόλη Γκοργκάν. Και οι δύο γονείς του ήταν δάσκαλοι. Λέει ότι μεγάλωσε μαζί με το μουσικό όργανο Ταρ του αδελφού του. Τελείωσε τη δημοτική του…
Ο Μουχαμμάντ Ταγκί Μπαχάρ, γιος του Χατζί Μιρζά Μουχαμμάντ Καζέμ Σαμπουρί, είναι Βραβευμένος ποιητής του Αστάν Γκουντς Ραζαβί[1]. Γεννήθηκε το 1886 στην πόλη Μασχάντ. Δεδομένου ότι ο πατέρας του ήταν ο Μάλεκ ο-Σοάρα (κυριολεκτικά σημαίνει ο βασιλιάς των ποιητών) του Ιερού Ναού του Ιμάμη Ρεζά, έπαιρνε τον γιο του μαζί του κάθε φορά που πήγαινε…
Ο Μουχαμμάντ Γκαρίμπ ήταν Ιρανός γιατρός, κλινικός, διακεκριμένος καθηγητής πανεπιστημίου και πρωτοπόρος της παιδιατρικής στο Ιράν. Ο Γκαρίμπ είναι γνωστός ως ο πατέρας της παιδιατρικής στο Ιράν. Ήταν απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Ο Μουχαμμάντ Γκαρίμπ γεννήθηκε το 1909 στην Τεχεράνη, ολοκλήρωσε τις πρώτες σπουδές του στο γυμνάσιο Σιρούς και αργότερα φοίτησε…
Ο Μουχαμμάντ Αχσαϊί γεννήθηκε το 1939. Είναι ένας από τους πρωτοπόρους της καλλιγραφίας, που αποτελεί μια θεματική εικόνα, και από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν τα γράμματα ως μέσο έκφρασης. Ο Μουχαμμάντ Αχσαϊί γεννήθηκε στο Γκαζβίν, μια πόλη στην οποία γεννήθηκαν ιδιοφυΐες όπως ο Μιρ Εμάντ, ο Νταρβίς Αμπντούλ Ματζίντ Ταλεγκανί, και μεγάλοι άνδρες όπως ο…
Ο σπουδαίος λόγιος, μυστικιστής και αναλυτής του Σιιτικού Ισλάμ και του Ισλάμ γενικότερα, Σαντρ ολ-Ντιν Μουχαμμάντ Σιραζί, γνωστός και ως Σαντρ ολ-Μοτεαλεχίν και Μολλασαντρά,, γεννήθηκε το 1600 στην πόλη Σιράζ. Ο Μολλασαντρά πήγε στην πόλη ο Γκασβίν όταν ήταν έξι ετών με τον πατέρα του. Ξεκίνησε την εκπαίδευσή του υπό την καθοδήγηση πολλών δασκάλων διαφορετικών…
Ο Μολανά Αμπντ ολ-Αλί Μπιρτζαντί ήταν μαθηματικός και επιστήμονας αστρονομίας του 9ου και 10ου αιώνα Έτους Εγίρας (15ος – 16ος αιώνας). Δυστυχώς, η ημερομηνία γέννησης αυτού του σπουδαίου επιστήμονα δεν μας είναι γνωστή. Με βάση τις ημερομηνίες που αναφέρονται ως καταληκτικές στα βιβλία του, υπολογίζεται ότι πέθανε το 1555. Στο παρελθόν, οι επιστήμονες ήταν άνθρωποι…
Ο Μιρ Μουχαμάντ Μπακέρ Εστεραμπαντί, ή Αστεραμπαντί, γνωστός και ως Μιρ Νταμάντ, ήταν ένας από τους φιλοσόφους, λογίους, νομικούς και εξέχοντες ηγέτες της Ιμαμίγια επί του Μεγάλου Αμπάς (δυναστεία των Σαφαβιδών). Γεννήθηκε σε οικογένεια λόγιων το 1590, και από την πλευρά της μητέρας του, ήταν απόγονος του Μοχαγκέ Καρακί[1]. Ο Μοχαγκέ προσκλήθηκε στο Ιράν από…
Ο Μιρ Νορούζ είναι γνωστός με το ψευδώνυμό του Βαζέ και τον τίτλο Ρεντ-έ Λορεστάν (Ο Αδίστακτος του Λορεστάν). Έχει γράψει ποιήματα τόσο στη διάλεκτο Λουρί [1] όσο και στα αραβικά, αλλά είναι κυρίως γνωστός για τα άπταιστα και ανέκδοτα μεμονωμένα ποιήματά του που αιχμαλωτίζουν εύκολα την καρδιά του αναγνώστη. Γεννήθηκε μεταξύ 1724 και 1726…
Ο Μεχντί Αχαβάν-Σαλές ήταν ένας διάσημος Ιρανός ποιητής και ένας από τους πρωτοπόρους του Ελεύθερου Στίχου (Ποίηση Νέου Στυλ) στην περσική γλώσσα. Γεννήθηκε το 1929 στην πόλη Μασχάντ της Επαρχίας Χορασάν. Ο πατέρας του, ο Αλί, καταγόταν από το Φαχράτζ της πόλης Γιαζντ, και ήταν φαρμακοποιός ενώ η μητέρα του, Μαριάμ, ήταν γέννημα θρέμμα του…
